محصولات غیرچوبی جنگل، روشهای بهره برداری و ارزیابی اقتصادی آنهادر منطقه پیرانشهر

جنگل های زاگرس برخلاف جنگل های شمال که از لحاظ تولیدات چوبی و صنعتی دارای ارزش هستند و از ‏لحاظ جنبه حفاظتی، جلوگیری از فرسایش خاک، ملاحظات زیست محیطی و پتانسیل تولید محصولات ‏غیرچوبی دارای اهمیت است. محصولات غیرچوبی نقش تعیین کننده ای در اقتصاد بهره برداران و روستائیان ‏ساکن این جنگل ها دارد. بهره برداری مستمر به منظور استفاده های دارویی، خوراکی و صنعتی در این جنگل ها ‏صورت می گیرد. هدف از بررسی محصولات غیرچوبی ارزیابی اقتصادی آنها در منطقه پیرانشهر می باشد. برای ‏بررسی ویژگی های کمی و کیفی،منطقه ایبهوسعت2/5هکتارازجنگل های پیرانشهردراستان آذربایجانغربی ‏‏(روستای گولک وقبرحسین) مورد مطالعه قرارگرفت. برای بررسی ویژگی های مذکور از قطعات نمونه دایره ای شکل به مساحت 1000 مترمربع دریک شبکهآماربرداری 50×50 استفاده¬شد.درهرپلات تعداد، نوع گونه،قطر، ‏ارتفاع وتاج درختان جنگلی درفرم آماربرداری ثبت و داده ها وارد برنامه اکسل شدند و به تعیین رابطه مشخص ‏همبستگی مثبت بین ویژگی¬های کمی پرداخته شد. از سوی دیگر به منظور بررسی و مقایسه تنوع گونه ای دو ‏ناحیه جنگلی قبرحسین و گولک، میانگینشاخص های غنایگونه ای مارگالف،یکنواختی شانون وینر،تنوع گونه ای شانون وینروسیمپسون درهرقطعه نمونه محاسبه وبرای آزمون معنی داربودن اختلاف از بین میانگین شاخصهاازآزمون ‏independent sample t test‏ استفاده گردید. نتایج حاصل ازاین بررسی نشان دادکه بین میانگین شاخص-‏های غناوتنوع گونه ای و میانگین شاخص یکنواختی گونه ای دردومنطقه به شکل معنی داری اختلاف وجود نداشت. برای بررسی ‏محصولات غیرچوبی مورد بهره برداری در منطقه و نیز سهم این محصولات در معیشت و درآمد خانوارهای بهره بردار از روش اسنادی استفاده گردید. به این منظور، پرسشنامه تهیه شد، پس از آزمون روایی و پایایی از اهالی ‏روستاهای مورد بررسی پرسشگری صورت گرفت. به این منظور 4 روستا از روستاهای حاشیه جنگل در منطقه ‏مورد مطالعه انتخاب شد، تعداد خانوارهای بهره بردار از طریق پرسشگری مشخص شدند. از این تعداد 67 نفر به ‏سوالات مطرح شده در پرسشنامه پاسخ دادند. قیمت محصولات غیرچوبی نیز از طریق پرسشگری و طبق ‏دستورالعمل ‏faoاز بازار محلی جمع¬آوری گردید. نتایجنشان داد که 9 محصول غیرچوبی از جنگل برداشت ‏می¬شود که بیشترین برداشت مربوط به گز علفی استکه بیشترین درآمد مردم محلی از فروش این محصول ‏بدست می آید. به علاوه درآمد حاصل از فروش محصولات غیرچوبی سهم ناچیزی از درآمد خانوارهای بهره¬بردار ‏‏(%) را تشکیل می دهد.‏